در گذشته 100 درصد یک بار در گمرک مورد بررسی و ارزیابی قرار می گرفت ولی اکنون با توجه به مدیریت ریسک در اغلب گمرکات دنیا تنها 5 درصد بازرسی انجام می شود.
 این طور نبود که در بازرسی 100 درصدی دقت و صحت بیشتر بود چرا که امروزه کنترل براساس مدیریت ریسک دقت بیشتری دارد. اکنون با استفاده از امکانات الکترونیکی و  دستگاه هایی چون «دستگاه‌های کنترلی نامحسوس» non-intrusive inspection instruments  ( یعنی وسایل بازرسی غیرمزاحم ) امکان دقت و سرعت را بیشتر کرده و دخالت انسان تنها در حد 5 درصد است و قبل از ورود کالا به گمرک تمامی اسناد در اختیار گمرک قرار می گیرد و کنترل ها قبل از ورود انجام می شود و در زمان ورود تنها براساس مدیریت خطر بازرسی انجام می شود.
سیستم قدیمی در همه دنیا از حدود 45 سال پیش تقریبا منسوخ شد و در تمام دنیا به این ترتیب بود که کالاها ابتدا در محلی به نام گمرک تخلیه می شد در انبار تا چند روز نگهداری می شد تا فرایند گمرکی آن انجام شود. سپس صاحب کالا اسناد مربوط به ترخیص آن را فراهم می کرد و بعد کالا ترخیص می‌شد.
ساده ترین قوانین گمرکی را هنگ کنگ و سنگاپور دارند و قطر طرحی را پیاده کرده که حداکثر در 20 دقیقه ترخیص کالا طول می کشد. در انگلیس طرحی پیاده شده که ترخیص گمرکی حدود 5 ثانیه طول می کشد با حجم زیادی از اطلاعات تنها حدود 5 ثانیه طول می کشد تا اطلاعات ارزیابی شود و اعلام کند امکان ترخیص وجود دارد.
چین تا زمانی که تجارت آن مسدود بود وضعیت بدی داشت و توانست با تجارت وضع کشور خود را بسازند. تجارت خارجی به نفع کشورها است هم به نفع صادر کننده و هم واردکننده است.
در کشورمان مشکل اصلی برای تسهیل و توسعه تجارت در گمرک ، تغییرات مداوم قوانین صادرات و واردات است. گمرک قانون گذار نیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت به قدری این قوانین را سخت و متنوع می کند مانند زمینی که مدام در حال تغییر است و نمی توان بر روی آن بنای احداث کرد.
اعتقاد علمای اقتصاد کلاسیک بر این بود که تجارت باعث بهروزی و ارتقای سطح زندگی مردم می شود پس تجارت خیلی رونق پیدا کرد.
واردات و صادرات با گمرک آمیخته است و وظیفه ذاتی گمرک کنترل ورود و خروج کالا براساس مقررات هر کشور است. هر کشور مقررات خاص خود را دارد با اهدافی چون حمایت از صنعت، افزایش مبادلات ارزی و ... اما باید در نظر گرفت که گمرک تعیین کننده مقررات تجارتی کشور نیست بلکه تنها به عنوان مجری است .
زمانی که پذیرفته شد، تجارت خارجی برای اقتصاد مفید است کم کم مساله سرعت عمل تجارت قانونی نیز مطرح شد چرا که زمانی که کالا در گمرک می ماند در دنیا از آن به عنوان هزینه پنهان نام میبرند و بر قیمت تمام شده کالا تاثیر می گذارد. بر همین اساس تصمیم گرفته شد برای کاهش هزینه های ماندن کالا در گمرک سرعت عمل ترخیص کالا بالا برده شود. برای این کار سازمان جهانی گمرک در سال 1951 با هدف تسهیل و تسریع تجارت قانونی ایجاد شد.
  در آن زمان امورات گمرکی به صورت دستی انجام می شد، درحالی که امروزه کاملا الکترونیک انجام می شود. در گذشته باید با بررسی کالا ارزیابی صورت می گرفت اما در روش جدید از بدو اینکه کالا در حرکت است در کنترل گمرک قرار دارد.
در اغلب کشورهای دنیا تحت عنوان advance cargo information  اطلاعات به گمرک منتقل می شود و زمانی که کالا وارد محوطه گمرک می شود کاری جز ارزیابی و انطباق با مقررات برای انجام دادن باقی نمی ماند. حتی این حق وجود دارد که اگر کالایی از گمرک بدون بازدید خارج شد، می توانند با بررسی اسناد صاحبان کالا حسابرسی پس از ترخیص انجام دهند. در روش های قدیمی کنترل های گمرکی در محل فیزیکی انجام می شد و اکنون قبل از ورود به گمرک، حین ورود و حتی پس از خروج از گمرک مورد کنترل و نظارت قرار میگیرد.
در دنیا از حدود 60 سال قبل، زمزمه یکسان سازی اسناد در تجارت به وجود آمد و در سازمان جهانی گمرک نیز کنوانسیون کیوتو  با اسم کامل ساده و هماهنگ کردن رویه های گمرک (1973) این مساله پیگیری شده است و حتی از سال 1923 در جامع ملل یک کنوانسیون برای  رویه های گمرکی ساده و هماهنگ نوشته شد. همه بر این مساله متفق القول هستند که تجارت خارجی به نفع اقتصاد کشورها است. در این جا در همکاریهای گمرکی تضادی به وجود می آید که هر کشوری برای منافع خود باید قوانینی وضع کند .
پس گمرک باید رعایت قوانین را در سریع ترین زمان انجام دهد. با فراگیر شدن کامپیوتر در سال 1995 به روز کردن  کنوانسیون کیوتو شروع شد که 5 سال طول کشید با الزمات روز اصلاحات انجام شود که در سال 2000 این اصلاحات انجام شد. قانون گمرکی ایران در سال 1350 نوشته شده و قانون اکنون 1390 است یعنی 40 سال قانون قبلی طول کشیده است.
همزمان که قانون ما اصلاح شد اصول کنوانسیون کیوتو نیز مشخص شد.  گمرک نمی تواند برای هر یک از اقدامات خود اصلاحات قانونی بخواهد . باید مجوزی ارایه شود که اسناد الکترونیک جایگزین اسناد کاغذی شود . البته در قانون پیش بینی شده که گمرک باید از مدیریت خطر و ابزارهای نوین بر اساس ماده 11 قانون امور گمرکی استفاده کند. کلیات وجود دارد و پایه اینکه گمرک بخواهد رویه ها را تغییر دهد وجود دارد.
قبل از گمرک WTO  و WCO قوانین را وضع کردند. سازمان جهانی تجارت مسوول قوانین تجارت بین الملل است و معتقد است قوانینی وضع شده که تجارت را ساده ، هموار و منصفانه و قابل پیش بینی می کند. یعنی هر کس بخواهد تجارت کند باید خاطر جمع باشد قوانین تغییر نمی کند زمانی که قوانین قابل پیش بینی باشد هم تولید کننده و هم مصرف کننده با خیال آسوده به امر تجارت می پردازند.
اقدامات گمرک بسیار موثر بوده و قابل مقایسه با گذشته نیست . قبلا باید به صورت فیزیکی حضور داشتند اما اکنون اینگونه نیست. در واقع آی تی زمان و مکان را از بین برده است. با توجه به اینکه انواع و اقسام سازمان ها در تجارت خارجی دخیل هستند باید همکاری صورت گیرد تا به نتیجه برسد.
ایران از اولین اعضای سازمان جهانی گمرک است ، ارتباطات دنیا گسترده شده است باید قوانین بین المللی وجود داشته باشد جمعیت در حال تحرک است و در سطح بین المللی با توجه به منافع مشترک، نیاز به همکاری های بین المللی وجود دارد که برای این امر نیاز به وجود یک نهاد و قوانین مشترک است. فلسفه وجودی سازمان جهانی گمرک این است که مقرراتی را برای اعضا وضع کند و به طور ساده تر کارها انجام شود. گمرک ایران حدود 5 تا 6 سال بعد از ایجاد این سازمان به آن پیوسته و یکی از اعضای اولیه این سازمان محسوب می شود. ایران تعاملات خوبی را با سازمان جهانی گمرک داشته است.
دبیر کل سازمان جهانی گمرک ماموریت دارد تا اعضای را به پذیرش استانداردهای سازمان جهانی گمرک ترغیب کند. در سفر اخیر خود با بازدید از سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی تلاش ایران را مورد تحسین قرار داد.
16 کنوانسیون در رابطه با  توصیه هایی برای تسهیل و دقت در تجارت خارجی وجود دارد که ایران تاکنون 15 کنوانسیون را عضو است. یعنی تعرفه ها بر اساس کنوانسیون HS خیلی مهم است.  گمرک پیش رو و همپای زمان پیش می رود.
شایان ذکر است ، استاد بهشتیان به تازگی ترجمه و تدوین 4 جلد کتاب از طبقه بندی سیستم های هماهنگ شده یادداشت های توضیحی 2017 را انجام داده که برای شناسایی کالا خیلی مهم است. این کتابها حدود 1400 صفحه در مورد مواد شیمیایی است . تا کنون 132 میلیون ماده شیمیایی مستقل ثبت شده است که این یادداشت های توضیحی این کالا ها را طبقه بندی کرده است.